Czym, dokąd, za ile? Czyli wszystko o tym
jak dojechać na swój wymarzony wypoczynek do Serpelic
...szczegóły |
|
|
Neple
– wieś letniskowa położona u ujścia Krzny do Bugu na obszarze Parku
Krajobrazowego „Podlaski Przełom Bugu”. Tutejsza okolica jest określana mianem
Szwajcarii Nepelskiej ze względu na malowniczość meandrującej rzeki Krzny
przecinającej starorzecza Bugu. Wieś książęca założona w 1463 r. Dobra były
niegdyś własnością Skaszewskich, w I poł XVIII w. Trafiły w ręce Aleksandra
Ursyna Niemcewicza, właściciela okolicznych trenów leżących po obu stronach
Bugu. Cały majątek Aleksander podzielił pomiędzy synów Franciszka Ursyna który
otrzymał Neple, i Marcela Ursyna któremu ojciec przypisał dobra po drugiej
stronie Bugu Klejniki i Skoki. Julian Ursyn Niemcewicz, słynny poeta, dramaturg
i podróżnik urodził się w Skokach skąd często udawał się w odwiedziny do swojego
stryjecznego brata Ignacego do Nepli o czym wspominał w „Pamiętnikach
historycznych”. Najbardziej jednak Neple zasłynęły jako siedziba Kalista
Mierzejewskiego któremu dobra wniosła w posagu Julia z Orzeszków. W latach 1818
–25 kilkakrotnie gościł car Aleksander I, ojciec chrzestny Juliusza Augusta –
syna Mierzejewskich. Monarcha mieszkał w tym czasie w osobnym pawilonie zwanym
Biwakiem romansując z piękną Julią, małżonką Kalista co potwierdzają listy
miłosne odnalezione pod podłogą salonu. W 1828 r. ukochany syn Juliusz spadł
nieszczęśliwie z konia i po miesiącu leczenia zmarł, a w rok później rodzice
ufundowali dla syna neogotycką kaplicę. W tym czasie Kalist wybudował w Neplach
wspaniały pałac murowany, który otoczony był półkolistym amfiteatrem ozdobionym
kwiatami . Jako zamiłowany przyrodnik i hodowca kwiatów
założył on także cieplarnię znaną w całym kraju złożona z 4000 krzewów,
przeważnie kamelii których hodowli oddawał się z zamiłowaniem. Założył on
również zwierzyniec w którym znajdowały się żubry z puszczy Białowieskiej i
daniele oraz prowadzona była hodowla bażantów. W 1854 pałac spalił się, a
po pożarze pawilon przebudowano wycinając najwspanialsze drzewa. Następnie dobra
po generale Korniłowiczu, i po Rudnickim stały się własnością inżyniera
Stanisława Kierbiedzia – projektanta mostów w tym budowniczego pierwszego
stałego mostu na kamiennych podporach przez Wisłę. Po jego śmierci Neple
otrzymała jedna z jego córek Zofia, żona profesora Dymszy walczącego o
pozostawienie ziemi chełmskiej przy Polsce. Po zakończeniu II wojny światowej
zostały one upaństwowione, w miejscu byłego pałacu zbudowano szkołę podstawową a
w parku urządzono ośrodek wczasowy istniejący do dziś.
Na teranie dawnego majątku zachowało się jednak do dziś kilka ciekawych
obiektów. Najstarszym zabytkiem jest Lamus inaczej zwany Skarbcem
wybudowany ok. 1786 r. , przebudowany w 1913 na styl neogotycki. Wspominany
Biwak pochodzi z XIX. Do I wojny światowej nad frontowymi drzwiami pawilonu
wisiały marmurowe tablice z francuskimi napisami, pierwsza o treści: „Biwak Jego
Cesarskiej Mości Aleksandra I”, druga: „Szczęśliwy biwaku, pod twym sklepionym
dachem, spoczywał cesarz Aleksander I, któremu Europa zawdzięcza pokój , a
Polska swoje istnienie”. Kolejnym obiektem jest neogotycka kaplica z
1828 r., w której pochowano ukochanego syna Mierzejewskich Juliusza Augusta, a
także jego ojca Kalista. Architektem tej pięknej kaplicy położonej w parku był
F. Jaszczodoł. Na jej fundamencie zachowała się tablica z czarnego marmuru.
Napis podaje nazwiska i imiona zmarłych a także opisuje ból i rozpacz po śmierci
jedynego syna „ Kto był ojcem i matka a stracił ostatniego syna pojmie ich
smutek”. Warto zobaczyć murowany kościół paraf. pw. Podwyższenia Krzyża
Świętego znajdujący się we wsi w miejscu byłej drewnianej cerkwi unickiej z
1769 r, ufundowany przez Franciszka Ursyna Niemcewicza i Annę z Kortyńskich.
Zostali oni pochowani w podziemiach tego kościoła. W 1873 r. władze rosyjskie
odebrały kościół katolikom. Po I wojnie światowej wierni prawosławni opuścili
parafie uciekając z wojskami rosyjskimi na wschód i już nie powrócili. Od 1919
r. jest to znowu kościół katolicki. Od 1955 r. proboszczem parafii jest ksiądz
Z. Oziembło – historyk i regionalista, chodząca kronika Nepli. Na północny
zachód od Nepli, stoi na najwyższym wzgórzu, duży płaski kamień przypominający
kształt krzyża zwany przez miejscową ludność „ kamienna babą”. Legenda
przywiązana do tego kamienia głosi, że pewna młoda dziewczyna, zakochała się w
rówieśniku swych dziecięcych zabaw i postanowiła wbrew życzeniu rodziców, a
szczególnie matki – poślubić go. Kiedy już wszystko było przygotowane do ślubu
zrozpaczona matka postanowiła przekląć córkę i rzekła „Bodaj byś skamieniała nim
dojedziesz do kościoła”. Gdy cały orszak weselny, jechał do ślubu, na połowie
drogi wypadła pannie młodej chusteczka po którą wyskoczył jeden z drużbów i
podniósłszy wręczył właścicielce. Po niejakim czasie chusteczka wypadła pannie
młodej po raz drugi. Tym razem podniosła ja druhna. Za trzecim razem kiedy
wypadła chusteczka wyskoczyła po nią sama panna młoda. W momencie gdy chciała ją
podnieść skamieniała. Z każdym jednak rokiem, według legendy kamień pochyla się
coraz bardziej aż przyjdzie dzień, że w końcu się zwali. Będzie to znak
zakończenia pokuty dziewczyny zaklętej w kamień. Niedaleko od
tego miejsca znajduje się wieża widokowa z której można podziwiać okolicę
a nawet zabudowę odległego Brześcia. Natomiast malowniczy park o
powierzchni 18 ha położony jest nad rzeką Krzną. Rośnie tutaj około 1100 drzew,
w większości gatunków rodzimych: grabów, klonów, jesionów i kasztanowców w wieku
do 120 lat. Niegdyś rósł w parku jeden z największych jałowców w Europie o
obwodzie pnia 2,7 m i wysokości 13 m powalony niestety przez burzę.
|
|